آزمایش سل فری یا همان NIPT که مخفف عبارت “Non-Invasive Prenatal Testing” به معنای آزمون غیر تهاجمی حاملگی می باشد، روش پیشرفتهای برای تشخیص بعضی از اختلالات کروموزومی در جنین می باشد.
آزمایش سلفری یا همان ان آی پی تی، یکی از جدیدترین روش‌های تشخیص اختلالات کروموزومی در جنین است که به مادران باردار اجازه می‌دهد بدون نیاز به آزمایش‌های تهاجمی مثل آمنیوسنتز یا سی وی اس(CVS) اطلاعاتی درباره سلامت جنین خود را به دست آورند. در این مقاله، ما به معرفی این روش، عملکرد آن، مزایا و محدودیت‌های آن، و نقش آن در بهبود مراقبت‌های بهداشتی بارداری می‌پردازیم.
مقدمه ای در مورد آزمایش سل فری یا همان NIPT
با پیشرفتهای فناوری ژنتیک، روش‌های تشخیصی برای تشخیص اختلالات کروموزومی در جنین نیز بهبود یافته است. یکی از روش‌های جدید و موثر در این زمینه، آزمایش Non-Invasive Prenatal Testing یا NIPT است که امکان تشخیص اختلالاتی مانند سندرم داون (Trisomy 21)، سندرم ادواردز Edwards (Trisomy 18) و سندرم پاتو یا Patau (Trisomy 13) را با دقت بالا و بدون خطر برای جنین و مادر فراهم می‌کند.
عملکرد آزمایش سل فری یا NIPT
آزمایش NIPT بر پایه تجزیه و تحلیل مواد ژنتیکی جنین در خون مادر باردار استوار است. در این روش، یو دی‌ان‌ای (DNA) جنین که به طور طبیعی در خون مادر حضور دارد، تحلیل می‌شود. این تجزیه و تحلیل می‌تواند نشان دهنده وجود هر یک از سه اختلال کروموزومی معروف در جنین باشد.
مزایای انجام آزمایش سلفری یا ان آی پی تی
- غیرتهاجمی بودن: یکی از مهمترین مزایای این روش، این است که بدون نیاز به نمونه‌برداری مستقیم از جنین یا غشاء آمنیوتیک، اطلاعات درباره سلامت جنین بدست می‌آورد. این به مادران باردار اجازه می‌دهد تا بدون نگرانی از خطرات مربوط به آزمایش‌های تهاجمی، اطلاعات دقیقی درباره سلامت جنین خود را بدست آورند.
- دقت بالا: آزمایش سلفری یا NIPT دارای دقت بالایی در تشخیص اختلالات کروموزومی است. این روش به مادران باردار اطمینان می‌دهد که نتایج آزمایش به طور قابل قبولی دقیق هستند.
- نتایج سریع: نتایج آزمایش NIPT به طور معمول در مدت زمان کوتاهی (معمولاً حدود 7-10 روز کاری) در دسترس قرار می‌گیرند. این به مادران باردار امکان می‌دهد تا در زمان کمی (البته کمی زمانبر تر از آمنیوسنتز) اطلاعات لازم را دریافت کرده و برنامه‌ریزی‌های لازم را انجام دهند.
محدودیت‌های آزمایش سلفری یا همان NIPT
- محدودیت در تشخیص: این آزمایش برخلاف آمنیوسنتز قادر به تشخیص تمامی اختلالات کروموزومی نیست و تنها برای سه اختلال، سندرم داون، سندرم ادواردز یا همان تریزومی 18 و سندرم پاتو یا همان تریزومی 13 مورد استفاده قرار می‌گیرد.
- نیاز به تاییدیه: در صورت دریافت نتایج مشکوک و یا حتی دریافت احتمال وجود هر یک از تریزومی های گفته شده، نیاز به انجام آزمایش‌های تاییدی دیگر مانند آمنیوسنتز وجود دارد زیرا با جواب خطرناک آزمایش سلفری امکان انجام سقط قانونی جنین وجود ندارد، و پزشکی قانونی برای صادر کردن اجازه سقط قانونی حتما به تایید جواب این آزمایش از طریق آزمایشات با دقت 100 درصدی مثل آمنیوسنتز و یا سی وی اس احتیاج دارد.
نتیجه‌گیری:
آزمایش Non-Invasive Prenatal Testing یکی از مهمترین ابزارهای تشخیصی در پیشگیری و تشخیص زودرس اختلالات کروموزومی در جنین است. با توجه به دقت بالا (در حدود 99درصد و نه 100 درصد برخلاف آمنیوسنتز یا سی وی اس، برای اطلاعات بیشتر حتما این مطلب را در مورد مقایسه آزمایش سلفری و آمنیوسنتز را بخوانید) و عدم نیاز به تداخل تهاجمی با جنین، این روش می‌تواند به مادران باردار اطلاعات دقیقی درباره سلامت جنین خود ارائه دهد و بهبود مراقبت‌های بهداشتی بارداری را تسهیل کند.
