تفاوت آزمایش سل فری و غربالگری
همانطور که در مطلب غربالگری بارداری بیان شد غربالگری دوران بارداری به صورت بررسی های بیوشیمیایی و سونوگرافیک انجام می شود.
اما به صورت خلاصه باید گفت که در غربالگری با بررسی فاکتورهای بیوشیمیایی خون مادر میزان احتمال وجود ناهنجاری های از جمله ناهنجاری های کروموزومی در جنین بررسی می شود، یعنی هیچ بررسی بر روی DNA جنین انجام نمی شود و تنها بالا یا پایین رفتن برخی از فاکتورهای بیوشیمیایی به صورت غیر مستقیم نشان دهنده احتمال! برخی از ناهنجاری های در جنین است.
- پس تا اینجا متوجه شد غربالگری های بیوشیمایی که در مطلب مرتبط نیز توضیح کامل داده شده است.
حالا بریم سراغ مرحله بعد
ما یک سری بررسی مستقیم داریم که نمونه های مورد ازمایش از خود جنین گرفته می شوند که عبارتند از آمنیوسنتز و نمونه گیری از پرزهای کوریونی یا سی وی اس (CVS) که این ها به واسطه اینکه نمونه به صورت مستقیم از جنین گرفته می شود خب این نوع بررسی های از نوع تشخیصی می باشد که دقت آن 100% می باشد اما طبیعی است که در نیم تا 2 درصد موارد باعث سقط می شوند.
اما یک روش بررسی دیگر برای بررسی های کروموزومی نیز وجود دارد که برخلاف آمنیوسنتز و نمونه گیری پرزهای کوریونی که بر روی نمونه های جنینی انجام می شود همانند آزمون های غربالگری بیوشیمیایی، تنها بر روی خون مادر انجام می شود که به آن آزمایش سل فری Cell free یا ان آی پی تی NIPT گفته می شود. NIPT کوتاه شده عبارت Non-Invasive Pre-natal testing یا نمونه گیری قبل از تولد غیر تهاجمی می باشد. در هر فرد میزانی از DNA به صورت آزاد شده از سلول های در گردش خون موجود است که به آن DNA آزاد شده سلولی یا DNA بدون سلول یا به عبارتی Cell Free DNA گفته می شود، در مادران باردار میزانی از DNA آزاد سلولی که در گردش خون آنها وجود دارد مربوط به جنین می باشد که از طریق جفت در خون مادر آزاد می شود.
با استفاده از خون گیری از مادران باردار و بررسی DNA آزاد جنینی در حال گردش در خون مادر می توان بررسی های کروموزومی را بر روی جنین انجام داد. آزمایش سل فری دقت بسیار بالایی دارد و در بسیاری از مطالعات دقت آن در تشخیص کاهش یا افزایش تعداد کروموزوم ها تا 99% بیان شده است. ولی با توجه به این که این آزمایش دقت 100درصدی را فراهم نمی کند جز آزمایشات تشخیصی قرار نگرفته و نوعی آزمایش غربالگری محسوب می شود.
با توجه به هزینه بالای انجام این آزمایش نسبت به غربالگری های عادی بیوشیمیایی و سونوگرافیک معمولا این آزمایش به عنوان یک آزمایش روتین به مادران بارداری توصیه نمی شود. بلکه در موارد که مادران باردار پس از انجام غربالگری با میزان خطر بینابینی تشخیص داده شوند این آزمایش به عنوان آزمایش پیشنهادی به مادران ارائه می شود زیرا در این آزمایشات نتیجه منفی کاذب بسیار کمی وجود دارد پس اگر در نتیجه این آزمایش عنوان شود که جنین از نظر کروموزومی سالم است این جنین حتما سالم بوده و احتیاجی به آزمایشات تشخیصی مانند آمنیوسنتز و یا نمونه گیری پرزهای کوریونی وجود ندارد. ولی اگر در گزارش این آزمایش بیان شود که جنین برای نمونه دچار تریزومی 21 است به واسطه این ممکن است در این آزمایش نتایج مثبت کاذب وجود داشته باشد و همانطور که گفته شد در این حالت ممکن است در حدود 1% جنین سالم باشد و در گزارش آزمایش جنین به عنوان یک جنین تریزومیک گزارش شده باشد برای انجام سقط قانونی باید یک تست تشخیصی مثل آمنیوسنتز یا نمونه گیری پرزهای کوریونی انجام شود و یا اینکه دو تست سریع QF-PCR و MLPA انجام شود. پس اگر جواب NIPT یک جنین سالم را گزارش کرد خیال مادر باردار از نظر مشکلات کروموزومی راحت خواهد بود ولی اگر جواب گزارش کننده یک تریزومی بود باید بررسی های بیشتری صورت بگیرد.
سل فری انجام بدهیم یا آمنیوسنتز؟
شاید بسیاری از افراد چنین سوال کنند که اگر جواب مثبت در تست سل فری احتیاج به تایید شدن توسط تستی مثل آمنیوسنتز دارد پس چرا در ابتدا انتخاب اول ما آمنیوسنتز نباشد؟! همانطور که بیان شد در تست های مثل امنیوسنتز و نمونه برداری پرزهای کوریونی یا سی وی اس احتمال سقط وجود دارد یا به عبارتی این روندها روندهای تهاجمی می باشند اما آزمایش NIPT مزیتی بزرگی دارد که به صورت غیرتهاجمی انجام می شود زیرا در این تست فقط چند سی سی از مادر باردار نمونه گیری انجام می شود.
اگر به سوالاتتون در مورد تفاوت غربالگری و سل فری به صورت کامل جواب داده نشده در بخش کامنت ها بپرسید تا مشاوران مرکز به شما پاسخ بدهند.
