عدد بتا در بارداری چه معنایی دارد و اصلا چرا مهم است؟
خواندن این مقاله بسیار مفید تنها 2 دقیقه از شما وقت می گیرد
عدد بتا (Beta hCG) مهمترین هورمونی است که برای تشخیص بارداری استفاده می شود و همچنین در هفته های اول بارداری به میزان بالایی دچار نوسان شده و کم و زیاد می شود. این میزان در برخی موارد نشان دهنده سلامتی جنین می باشد.
عدد بتا حالت مخفف میزان هورمون بتا گنادوتروپین جفتی انسان یا beta human gonadotropin hormone یا همان Beta hCG می باشد. این هورمون به صورت ویژه در ادرار و خون مادر قابل یافت می باشد و اطلاعات مهمی در مورد وضعیت بارداری ارائه می دهد.
در این نوشته اطلاعات مهمی در مورد نحوه اندازه گیری آن، کاربردهای بالینی و تغییرات آن در هفته های متفاوت بارداری به شما ارائه می شود.
1. عدد بتا چیست و چگونه در بدن تولید می‌شود؟
2. آزمایش عدد بتا: نحوه انجام و زمان مناسب برای آزمایش
3. تغییرات عدد بتا در طول بارداری
5. عدد بتا پایین در بارداری: دلایل و نشانه‌ها
6. عدد بتا بالا در بارداری: چه علائمی دارد؟
7. تفاوت عدد بتا و آزمایش‌های خانگی بارداری
نتیجه‌گیری: اهمیت پیگیری دقیق عدد بتا در بارداری
1.عدد بتا چیست و چگونه در بدن تولید می‌شود؟
عدد بتا یا همان هورمون بتاهاش سی جی یکی از مهمترین هورمون هایی است که در دوران بارداری تولید می شود. زمانی که لقاح در رحم مادر انجام می شود و اسپرم و تخمک بهم می پیوندند میزان این هورمون در بدن مادر به سرعت افزایش پیدا می کند. این هورمون مطمن ترین راه تشخیص زودهنگام بارداری می باشد به علاوه یکی از مهمترین عوامل حمایت از بارداری و رشد جنین می باشد. اگر سطح این هورمون به صورت روزانه در خون مادر بررسی شود می تواند اطلاعات مفیدی از بارداری به دست بدهد.
2.آزمایش عدد بتا: نحوه انجام و زمان مناسب برای آزمایش
آزمایش عدد بتا یک آزمایش خون ساده است که برای تایید بارداری و پیگیری آن انجام می شود. معمولا بلافاصله پس از عقب انداختن پریودی یا شک کردن به بارداری این آزمایش انجام می شود. این آزمایش می تواند هر زمانی در بارداری انجام شود و نیازی به ناشتا بودن ندارد. بهترین زمان برای بررسی عدد بتا 10 تا 14 روز پس از لقاح می باشد و دقیق ترین بررسی می تواند در این زمان برای تایید بارداری انجام شود.
3.تغییرات عدد بتا در طول بارداری
در روزهای ابتدایی باردار شدن میزان عدد بتا به صورت روزانه و پیوسته افزایش می یابد به صورتی که در 2 تا 3 روز اول بارداری این عدد هر روز به میزان 66 تا 102 درصد افزایش می یابد.
در هفته‌های اول تا ششم بارداری، سطح بتا به طور چشمگیری افزایش می‌یابد و به بالاترین مقدار خود می‌رسد. بعد از این دوره، سرعت افزایش آن کاهش می‌یابد و در برخی موارد حتی ممکن است کمی کاهش یابد.
برخی از تغییرات سطح بتا در این مراحل به شرح زیر است:
- هفته اول تا سوم بارداری: سطح بتا معمولاً کمتر از ۵۰ mIU/ml است.
- هفته چهارم تا ششم بارداری: سطح بتا معمولاً بین ۱۰۰ تا ۵۰۰۰ mIU/ml قرار می‌گیرد.
- هفته ششم تا دوازدهم بارداری: سطح بتا به طور قابل توجهی بیشتر از ۵۰۰۰ mIU/ml می‌شود و ممکن است به ۱۰۰,۰۰۰ mIU/ml برسد.
4.میزان نرمال free beta hcg در غربالگری اول
در جدول زیر اندازه نرمال میزان عدد هاش سی جی یا همان hCG که به آن عدد بتا هم گفته می شود، در دوران بارداری و غیر بارداری در یک خانم نشان داده شده است.
توجه داشته باشید این اعداد یک رنج را در بر می گیرد و یک عدد ثابت نیست، برای مثال رنج این عدد در هفته چهارم بارداری می تواند بین 5 تا 426 باشد، یعنی اگر میزان این عدد در یک خانم باردار برابر با 7 باشد با خانمی که این میزان در او برابر با 400 باشد هر دو در محدوده نرمال قرار دارند.
همچنین محاسبه این اعداد بر اساس LMP یا اخرین دوره پریودی انجام شده است، اعداد موجود در جدول برای ساده تر شدن در زیر آن نوشته شده است.
جدول عدد بتا طبق هفته:
عدد بتا در هفته های بارداری
- هفته سوم برابر با 5 تا 50
- هفته چهارم برابر با 5 تا 426
- هفته پنجم برابر با 18 تا 7340
- هفته ششم برابر با 1080 تا 56500
- هفته هفتم و هشتم برابر با 7650 تا 229000
- هفته نهم تا دوازدهم برابر با 25700 تا 288000
- هفته سیزدهم تا شانزدهم برابر با 13300 تا 254000
- هفته هفدهم تا بیست و چهارم برابر با 4060 تا 165400
- هفته بیست و پنجم تا چهلم برابر با 3640 تا 117000
- در حالت های غیر بارداری کمتر از 5
- همه اعداد نوشته شده در بالا بر اساس mIU/mL می باشد.
5.عدد بتا پایین در بارداری: دلایل و نشانه‌ها
پایین بودن عدد بتا در بارداری می تواند نشانه مشکلات در روند بارداری باشد. اگر عدد بتا در مراحل اولیه بارداری افزایش نشان دهد ولی پس از مدتی کاهش داشته باشد ممکن است همراه با خطراتی باشد از جمله بارداری خارج از رحمی، سقط جنین یا بارداری غیر طبیعی یا حتی بیماری هایی در جنین. در این موارد پزشک شما ممکن است آزمایشات تکمیلی دیگری برای شما درخواست کند مثل آمنیوسنتز، سلفری سونوگرافی و یا سایر اقدامات پزشکی.
دلایل عدد بتا پایین:
- بارداری خارج از رحم (ectopic pregnancy)
- سقط جنین
- مشکلات کروموزومی جنین
- بارداری غیرطبیعی یا مولار
6.عدد بتا بالا در بارداری: چه علائمی دارد؟
در صورتی که سطح بتا بیش از حد طبیعی باشد، این ممکن است نشانه‌ای از بارداری چندقلویی (دو یا چند قلویی) یا مشکلات دیگر مانند بارداری مولار باشد. بارداری مولار وضعیتی است که در آن یک تومورغیرطبیعی در رحم رشد می‌کند و به جای جنین واقعی، بافتی شبه‌جنین تولید می‌شود. در زمان غربالگری اول بارداری همانطور که گفته شده افزایش این عدد می تواند نشانه ای از اختلالات جنین از جمله سندرم داون باشد.
دلایل عدد بتا بالا:
- بارداری چندقلویی (دو قلو یا بیشتر)
- بارداری مولار
- برخی از اختلالات هورمونی
- اگر این میزان در دوران غربالگری اول بالا باشد می تواند نشانی از ناهنجاری هایی مثل سندرم داون باشد
پزشکان می‌توانند از این اطلاعات برای ارزیابی رشد جنین و پیگیری مشکلات بارداری استفاده کنند و در صورت نیاز، اقدامات درمانی لازم را به موقع انجام دهند.
7.تفاوت عدد بتا و آزمایش‌های خانگی بارداری
آزمایش‌های خانگی بارداری معمولاً فقط وجود هورمون hCG در ادرار را تشخیص می‌دهند، اما برای اندازه‌گیری دقیق‌تر سطح بتا، باید آزمایش خون انجام شود. در حالی که آزمایش‌های خانگی می‌توانند تایید اولیه بارداری را بدهند، آزمایش بتا در خون اطلاعات دقیق‌تری در مورد وضعیت بارداری ارائه می‌دهد و می‌تواند تغییرات سریع و جزئی در سطح هورمون را شناسایی کند.
نتیجه‌گیری: اهمیت پیگیری دقیق عدد بتا در بارداری
عدد بتا یکی از ابزارهای کلیدی برای ارزیابی بارداری در مراحل اولیه است. این هورمون می‌تواند اطلاعات ارزشمندی در مورد رشد جنین، مشکلات احتمالی بارداری و سلامت مادر به پزشکان بدهد. پیگیری تغییرات عدد بتا و مشاوره با پزشک در صورت هر گونه نگرانی، می‌تواند در حفظ سلامت مادر و جنین بسیار موثر باشد.
در جدول زیر یک بار دیگر عدد بتا در بارداری برای شما گزارش شده است.
| هفته بارداری
بر اساس پریودی |
اندازه بتا
mIU/mL |
| 3 | 5 تا 50 |
| 4 | 5 تا 426 |
| 5 | 18 تا 7340 |
| 6 | 1080 تا 56500 |
| 7 تا 8 | 7650 تا 229000 |
| 9 تا 12 | 25700 تا 288000 |
| 13 تا 16 | 13300 تا 254000 |
| 17 تا 24 | 4060 تا 1654000 |
| 25 تا 40 | 3640 تا 117000 |
| در حالت غیر بارداری | زیر 5 |
