سندرم اسمیت_لملی_اوپیتز(SLOS):علائم،علل ژنتیکی و روش های تشخیص

1 هفته پیش

سندرم اسمیت_لملی_اوپیتز (SLOS): یک بیماری ژنتیکی نادر با اثرات چند سیستمی

سندرم اسمیت_لملی_اوپیتز( Smith-Lemli-Opitz Syndrome یا SLOS ): یک بیماری ارثر نادر با الگوی اتوزومال مغلوب است که به دلیل نقص در آنزیمی به نام 7-دهیدروکلسترول ردوکتاز (DHCR-7) بروز می کند. این نقص منجر به کاهش تولید کلسترول در بدن و تجمع پیش ساز آن یعنی 7-دهیدروکلسترول (DHC-7) می شود. با توجه به اینکه کلسترول برای عملکرد مناسب مغز، رشد جنین، ساخت هورمون ها و حفظ ساختار سلولی ضروری است، کمبود آن باعث بروز طیف گسترده ای از علائم فیزیکی، شناختی و رفتاری می گردد.

مطالبی که در این بخش می خوانید:

1. علائم ظاهری و بالینی سندرم

2. تشخیص ژنتیکی سندرم اسمیت-لملی-اوپیتز: از آزمایش خون تا بررسی ژن

3. درمان های حمایتی و مدیریت علائم

4. پیش آگهی در افراد مبتلا به سندرم

نتیجه گیری

1.علائم ظاهری و بالینی سندرم SLOS

علائم سندرم اسمیت_لملی_اوپیتز(SLOS) از خفیف تا شدید متغیر هستند، اما معمولا شامل ترکیبی از ناهنجاری های ظاهری، مشکلات رشد و اختلالات عصبی_رفتاری است:

علائم ظاهری بیماری slos

♦علائم فیزیکی قابل مشاهده:

چهره خاص: پیشانی کوتاه، پل بینی پهن، بینی بالا رفته، فیلتروم کوتاه(خط بین بینی و لب)، چانه ی کوچک.
اندام: چسبندگی انگشتان پا(سین داکتیلی انگشت دوم و سوم)، انگشت اضافی، کوتاه بودن اندام، تغییر شکل پاها.
ناهنجاری های تناسلی: هیپوسپادیاس (باز شدگی غیر طبیعی مجرای ادراری در پسران)، آلت تناسلی کوچک، ناهنجاری در رحم یا تخمدان در دختران.

♦ اختلالات داخلی

قلبی: نقص دیواره بین بطنی یا دهلیزی
مغزی: آژنزی یا عدم تشکیل جسم پینه ای (corpus callosum)، ناهنجاری های مخچه، میکروسفالی.
کلیوی و گوارشی: کلیه های نابجا، مشکلات کبد، رفلاکس

♦ مشکلات شناختی و رفتاری

اختلال طیف اوتیسم
پرخاشگری و خودآزاری
تاخیر گفتاری و حرکتی
اختلال خواب شدید

2.تشخیص ژنتیکی سندرم اسمیت-لملی-اوپیتز: از آزمایش خون تا بررسی ژن

تشخیص دقیق این بیماری از دو مسیر اصلی انجام می شود:

♦ آزمایش بیوشیمیایی

اندازه گیری سطح 7-دهیدروکلسترول (DHC-7) و کلسترول در خون.
نسبت بالا بین 7-DHC به کلسترول نشانگر نقص در آنزیم DHCR7 است.

♦ تشخیص ژنتیکی قطعی

بررسی ژن DHCR7 با استفاده از تکنیک های توالی یابی نسل جدید (NGS) یا Sanger sequencing
بیش از 140 نوع جهش مختلف در این ژن شناسایی شده که می توانند باعث سندرم اسمیت_لملی_اوپیتز (SLOS) شوند.
امکان تشخیص ناقل بودن والدین نیز وجود دارد.

♦ تشخیص پیش از تولد

در غربالگری مرحله دوم، ریسک ابتلا به این بیماری بررسی می شود و در صورت ریسک بالا، تشخیص ژنتیکی از طریق NGS انجام خواهد گرفت.
غربالگری با روش NIPT فعلا برای سندرم اسمیت_لملی_اوپیتز(SLOS) توصیه نمی شود ولی در حال بررسی و آزمایش است.

♦ تشخیص در آزمایشگاه ژنتیک

در آزمایشگاه های پیشرفته، مشابه آزمایشگاه ژنتیک دکتر زعیمی، تشخیص مولکولی با پانل ژن های سندرم های متابولیک یا تحلیل ژنوم/اگزوم کامل انجام می شود که دقت بسیار بالایی دارد.

3.درمان های حمایتی و مدیریت علائم

با توجه به اینکه هنوز درمان قطعی برایسندرم اسمیت_لملی_اوپیتز (SLOS) وجود ندارد، درمان ها عمدتا حمایتی و نشانه محور هستند. هدف اصلی مدیریت بیماری بهبود کیفیت زندگی بیمار و کاهش علائم است.

♦ مکمل های کلسترول

مطالعات نشان داده اند که مصرف مکمل های کلسترول ممکن است به کاهش برخی از علائم بیماری کمک کند، به خصوص در مواردی که سطح کلسترول خون بسیار پایین است. در برخی از موارد، این مکمل ها می توانند به بهبود رشد و توصعه عصبی کمک کنند. البته باید در نظر داشت که این درمان به تنهایی قادر به رفع تمام مشکلات SLOS نیست.

♦ درمان های رفتاری و آموزشی

بسیاری از کودکان مبتلا به سندرم اسمیت_لملی_اوپیتز( SLOS) دچار اختلالات رفتاری و مشکلات یادگیری هستند. درمان های رفتاری و آموزشی مانند گفتار درمانی، کاردرمانی و فیزیوتراپی می توانند به بهبود عملکرد شناختی و حرکتی کودک کمک کنند. همچنین، درمان های دارویی برای کنترل مشکلات رفتاری مانند بیش فعالی یا اضطراب نیز ممکن است مورد استفاده قرار گیرد.

♦ مراقبت های قلبی و کلیوی

نقایص قلبی و کلیوی که در برخی از موارد در SLOS دیده می شود، نیاز به مراقبت های ویژه دارند. درمان ها می توانند شامل جراحی های ترمیمی یا نظارت مداوم بر وضعیت عملکرد این ارگان ها باشند.

4.پیش آگهی در افراد مبتلا به سندرم

پیش آگهی سندرم اسمیت_لملی_اوپیتز (SLOS) بسته به شدت علائم و نوع جهش های ژنی متغیر است. به طور کلی:

در موارد خفیف، افراد مبتلا به SLOS می توانند به بزرگسالی برسند و زندگی نسبتا طبیعی داشته باشند.
در موارد شدید، علائم عصبی، قلبی و کلیوی می توانند باعث مرک زودرس شوند.
مداخلات زودهنگام در زمینه درمان های حیاتی، به ویژه در رشد و توسعه شناختی، می تواند به بهبود کیفیت زندگی کمک کند.

نتیجه گیری:

سندرم اسمست-لملی-اوپیتز(SLOS) یک بیماری پیچیده و نادر است که علائم آن می تواند شامل مشکلات جسمی، عصبی و رفتاری گسترده باشد. تشخیص زودهنگام و درمان های حمایتی می توانند تاثیر زیادی بر کیفیت زندگی مبتلایان داشته باشند. اگر شما یا فردی که می شناسید دچار علائم این سندرم است،مشاوره ژنتیک و بررسی دقیق در یک آزمایشگاه معتبر ژنتیکی می تواند گام نخست در مسیر تشخیص و درمان باشد.