آمنیوسنتز

آمنیوسنتز همانند نمونه گیری از پرزهای کوریونی یا CVS یکی از روش های مهم شناسایی برخی از اختلالات ژنتیکی از جمله تریزومی های 21 و 18 و 13 می باشد. همچنین از این روش برای تشخیص پیش از تولد در مورد خانواده هایی که جهش های بیماری زا در پدر و مادر مشاهده شده است نیز، استفاده می شود. در این روش 10-20 میلی‌لیتر از مایع آمنیوتیک از طریق جدار شکمی به کمک سونوگرافی گرفته می­شود. و بررسی های ژنتیک بر روی این میزان مایع آمنیوتیک انجام می شود.

آمنیوسنتز چگونه انجام میشود

آمنیوسنتز برای تشخیص ژنتیکی معمولا در یک مرکز سرپایی انجام می شود. معاینه سونوگرافی دقیق انجام می شود و محل قرار دادن سوزن انتخاب می شود. سوزن با کمک سونوگرافی هدایت می شود. سوزن به بخشی از کیسه جنینی هدایت می شود که بیشترین میزان مایع در آن جا قرار داشته باشد. این هدایت با استفاده از سونوگرافی همزمان انجام می شود.همچنین این سونوگرافی باعث می شود سوزن به جنین نیز آسیب وارد نکند.

یک بی حس کننده موضعی (به عنوان مثال 2-3 میلی لیتر زایلوکایین 1 درصد) ممکن است استفاده شود یا استفاده نشود.

پس از تمیز کردن پوست مادر با محلول ید و/یا الکل، پرده‌های استریل در اطراف محل وارد کردن سوزن قرار داده می‌شوند کمک کنند در محیط اطراف محل ورود میکروبی وجود نداشته باشد. در این روش از یک سوزن اسپاینال گیج 22 استفاده می شود. در طول کل روند نمونه گیری، با استفاده از سونوگرافی دو بعدی پایش دائم سوزن باید انجام شود.

پس از اطمینان از قرار گرفتن سوزن در محل مناسب خود یک سرنگ 10 یا 20 سی سی وصل می شود. چند سی سی اولیه که به احتمال زیاد حاوی سلول های مادر از عروق خونی، دیواره شکم یا میومتر است دور ریخته می شود. 10 تا 20 میلی لیتر مایع آمنیوتیک در سرنگ های پلاستیکی استریل و یکبار مصرف ریخته می شود و برای انجام آزمایشات لازم به آزمایشگاه ژنتیک انتقال پیدا می کند.

آمنیوسنتز دوقلویی

در اوایل سه ماهه دوم بارداری، چند قلویی به راحتی با سونوگرافی قابل تشخیص است. آمنیوسنتز ژنتیکی را می توان با موفقیت در بیش از 95 درصد از حاملگی های دوقلو انجام داد و ظاهراً هیچ خطری نسبت به بیماران تک قلویی وجود ندارد.

آمنیوسنتز در بارداری های سه قلویی نیز قابلیت انجام دارد.

آمنیوسنتز تعیین جنسیت جنین

با توجه به اینکه در آزمایش آمنیوسنتز کشت سلول های جنینی به دست آمده از مایع آمنیوتیک انجام می شود و می توان با استفاده از آنها به بررسی کامل کروموزوم های جنینی پرداخت،می توان جنسیت دقیق جنین را مشخص کرد. به همین علت که کشت کروموزوم ها به صورت مستقیم انجام می شود،احتمال خطا در تعیین جنسیت بسیار اندک می باشد.

آمنیوسنتز از چند هفتگی انجام میشود

آمنیوسنتز از هفته 15 ام بارداری قابل انجام می باشد اما بهترین زمان انجام آمنیوسنتز تقریبا هفته 16ام بارداری می باشد یعنی زمانی که نسبت سلول‌هایی که قابلیت زنده ماندن دارند نسبت به سلول هایی که قابلیت زنده ماندن را ندارند در بیشترین حد قرار دارد. باید سعی شود آمنیوسنتز در همین هفته 16ام انجام شود که زمان کافی برای انجام تست های متفاوت کشت بر روی مایع آمنیوتیک وجود داشته باشد.

آمنیوسنتز تا چند هفتگی انجام میشود

به صورت تئوری آمنیوسنتز در هر زمانی قابل انجام است اما انجام آن بعد از هفته 18ام بارداری غیر منطقی می باشد، زیرا اخرین زمانی که در صورت بیمار بودن جنین،اجازه سقط قانونی توسط پزشکی قانونی داده می شود روز ششم از هفته 18 ام بارداری می باشد. پس اگر بعد از این مدت آمنیوسنتز انجام شود نتایج آن کاربردی نخواهد داشت. پس باید سعی کرد هر چه زودتر آمنیوسنتز انجام شود تا بتوان از نتایج آن استفاده کرد.

آمنیوسنتز در چه ماهی انجام می شود

همانطور که گفته شد زمان مفید برای انجام آمنیوسنتز هفته 15 ام ، 16 ام، 17 ام و 18 ام بارداری می باشد که شامل اواخر ماه چهارم و اوایل ماه پنجم بارداری می باشد.

خطرات آمنیوسنتز

آمنیوسنتز گاها می تواند همراه با عوارض و خطراتی باشد از جمله:

• کرامپ یا گرفتگی
• خونریزی یا خروج مایع آمنیوتیک از محل سوراخ شدن سوزن و یا از خود واژن
• عفونت
• سقط جنین
• زایمان زودرس

ایا آمنیوسنتز درد دارد

معمولا میزان دردی که مادر در روند نمونه گیری مایع آمنیوتیک تحمل می کند بسیار کم است، با این وجود در مواردی برخی از متخصصین پریتانولوژیست از بی حسی موضعی نیز استفاده می کنند.

در آزمایش آمنیوسنتز چند تا شیاف پروژسترون مصرف شود

برخی از پزشکان برای کاهش احتمال سقط پس از آمنیوسنتز برای بیماران خود شیافت پروژسترون تجویز می کنند. ولی مطالعات ثابت نکرده اند که استفاده از این دارو چنین اثری پس از آمنیوسنتز داشته باشد.

بعد آمنیوسنتز چی بخوریم

معمولا رژیم غذایی ویژه ای چه پیش از انجام آمنیوسنتز چه پس از انجام آن سفارش نمی شود.

ترمیم کیسه آب بعد از آمنیوسنتز

پس از آمنیوسنتز بیمار باید برای مدت کوتاهی پس از عمل تحت نظر باشد و باید به او آموزش داده شود که هرگونه از دست دادن مایع از طریق واژن یا خونریزی، گرفتگی شدید رحمی (گرفتگی خفیف برای چندین ساعت پس از آمنیوسنتز ممکن است رخ دهد) یا تب را گزارش کند. ممکن است پس از عمل، فعالیت‌های عادی به طور منطقی از سر گرفته شود. با این حال، توصیه می کنیم از ورزش های شدید (مانند دویدن یا ورزش های هوازی) و نزدیکی جنسی به مدت یک روز خودداری شود.

آمنیوسنتز خطر سقط دارد؟

مطالعات متفاوت خطر سقط پس از آمنیوسنتز در سه ماهه دوم بارداری یا همان اواخر ماه چهارم و اوایل ماه پنجم را کمتر از 1 درصد گزارش کرده اند. لازم به ذکر است که این خطر به میزان بسیار جزئی نسبت به خطر خودبخودی سقط جنین در سه ماهه دوم بارداری بالاتر است. پس این خطر چشمگیر نمی باشد.

شرایط آمنیوسنتز، قبل از آمنیوسنتز باید چه کارهایی انجام بدهم؟

معمولا هیچ رژیم غذایی خاصی برای پیش از آمنیوسنتز وجود ندارد.

• اگر حساسیت یا آلرژی به هر ماده ای دارید حتما پزشک خود را در جریان آن قرار دهید.
• اگر دارو یا مکمل خاصی مصرف می کنید پزشک خود را در جریان بگذارید.
• اگر اختلالات خونریزی دهنده دارید و یا اینکه از رقیق کننده های خونی استفاده کرده اید برای مثال آسپرین یا هر ماده دیگری که بر انعقاد خون اثر دارد حتما به پزشک خود اطلاع بدهید.
• اگر گروه خونی شما RH منفی است حتما پزشک خود را آگاه کنید.
• از پزشک خود بپرسید که قبل از آمنیوسنتز مثانه خود را خالی کنید یا خیر. چون اگر اولین بارداری شما باشد مثانه پر به شما کمک میکند که رحم در موقعیت بهتری قرار گیرد. اما در بارداری های بعدی احتمالا باید مثانه خالی باشد تا از سوراخ شدنش توسط سوزن آمنیوسنتز جلوگیری شود.

سل فری مثبت و آمنیوسنتز منفی

همانطور که در پست مرتبط با این موضوع نیز بیان شد سل فری جز تست های غربالگری بوده و یک تست تشخیصی نمی باشد و در برخی موارد نادر ممکن است جواب تست فری،برای مثال برای بیماری سندرم داون مثبت باشد که در این صورت حتما باید آزمایش آمنیوسنتز انجام شود که پس از انجام آمنیوسنتز جواب سندرم داون منفی می شود. و این امکان وجود دارد با توجه به دقت بالاتر تست آمنیوسنتز.

آمنیوسنتز در یزد