هپاتیت چیست؟
هپاتیت به معنی التهاب کبد است. کبد یکی از اندام‌های مهم بدن است که وظیفه‌اش کمک به هضم غذا، ذخیره انرژی و فیلتر کردن سموم است. وقتی کبد دچار التهاب می‌شود، ممکن است به درستی کار نکند و به مرور زمان آسیب ببیند.
هپاتیت می‌تواند به‌صورت حاد (کوتاه‌مدت) یا مزمن (بلندمدت) باشد. برخی انواع آن خودبه‌خود بهبود می‌یابند، اما برخی دیگر نیاز به درمان جدی دارند.
علت‌های ابتلا به هپاتیت
هپاتیت ممکن است دلایل مختلفی داشته باشد:
- ویروس‌ها: شایع‌ترین علت هپاتیت، ویروس‌های هپاتیت A، B، C، D و E هستند. این ویروس‌ها هرکدام روش انتقال و شدت متفاوتی دارند.
- الکل: مصرف زیاد الکل می‌تواند به مرور زمان باعث التهاب و آسیب به کبد شود.
- داروها و سموم: بعضی داروها، مکمل‌ها یا مواد شیمیایی ممکن است برای کبد مضر باشند.
- بیماری‌های خودایمنی: در برخی موارد، سیستم ایمنی بدن به اشتباه به کبد حمله می‌کند و باعث التهاب می‌شود.
راه‌های انتقال هپاتیت ویروسی
راه‌های انتقال بستگی به نوع ویروس دارد:
♦ هپاتیت A و E بیشتر از طریق آب یا غذای آلوده منتقل می‌شوند.
♦ هپاتیت B، C و D معمولاً از راه تماس با خون یا مایعات بدن فرد آلوده منتقل می‌شوند، مانند:
- استفاده مشترک از سرنگ
- تماس جنسی بدون محافظ
- استفاده از وسایل تیز آلوده (مانند تیغ یا سوزن خال‌کوبی)
علائم هپاتیت
بسیاری از افراد مبتلا به هپاتیت، در ابتدا هیچ علائمی ندارند. اما در صورت بروز، علائم ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- خستگی
- تب
- حالت تهوع یا استفراغ
- درد شکم
- کاهش اشتها
- ادرار تیره‌رنگ
- زردی پوست یا چشم‌ها (یرقان)
- مدفوع کم‌رنگ
عوارض هپاتیت
در صورت مزمن شدن، هپاتیت می‌تواند باعث آسیب جدی به کبد شود. از جمله:
- سیروز (زخم و سفت شدن کبد)
- نارسایی کبد
- سرطان کبد
راه‌های تشخیص
پزشک برای تشخیص هپاتیت ممکن است:
- آزمایش خون انجام دهد
- از تصویربرداری مانند سونوگرافی استفاده کند
- در موارد خاص، نمونه‌برداری از کبد انجام دهد
درمان هپاتیت
درمان بستگی به نوع هپاتیت دارد:
- هپاتیت A و E معمولاً نیاز به درمان خاصی ندارند و با استراحت و تغذیه مناسب بهبود می‌یابند.
- هپاتیت B و C ممکن است به داروهای ضدویروسی نیاز داشته باشند.
- برای هپاتیت خودایمنی معمولاً از داروهای تنظیم‌کننده سیستم ایمنی استفاده می‌شود.
چطور می‌توان از هپاتیت پیشگیری کرد؟
- رعایت بهداشت فردی و شستن دست‌ها
- استفاده از آب و غذای سالم
- واکسیناسیون برای هپاتیت A و B
- استفاده از وسایل شخصی مانند مسواک یا تیغ
- اجتناب از رفتارهای پرخطر مثل مصرف مواد مخدر تزریقی یا رابطه جنسی محافظت‌نشده
